تاریخ وطن

با توجه به چرخش ریشه­های نزاع بین­المللی از میدان رقابت­های «ایدئولوژیک» به سمت «تسخیر منابع انرژی»، به ویژه در سال­های بعد از جنگ سرد و همچنین کاهش اهمیت «ژئوپولیتیک» به نفع رویکردهای «ژئواکونومیک»، پژوهش حاضر در صدد صورت­بندی مفهومی این مسأله بود که طرح­های اقتصادی ترکیه و روسیه در آسیای مرکزی حامل چه فرصت­ها و تهدید­های محتملی برای ایران می­باشد. مسأله بر این بنیاد نظری استوار است که  هر گونه تلاش برای کسب جایگاه برتر منطقه­ای و بین­المللی قبل از هر چیز در گرو تسلط بر منابع انرژی و خطوط لوله­ی انتقال آن می­باشد. برای سنجش این ادعا با استفاده از روش تحلیل مضمون و از نوع ماتریس مضمون با انجام مشاهده­ی غیرمستقیم (واکاوی متون)، داده­های پژوهش به صورت روش نمونه­گیری هدفمند از روی متون موجود گردآوری و از طریق کدگذاری موضوعی، سعی شد تا مضامین فرصت­ها و تهدیدات طرح­های اقتصادی روسیه و ترکیه در آسیای­مرکزی برای ایران شناسایی و در نهایت برحسب وجوه اشتراک و افتراق با یکدیگر مورد مقایسه و تحلیل قرار داده شود. یافته­های پژوهش نشان داد که وجه اشتراک طرح­های اقتصادی ترکیه و روسیه در آسیای­مرکزی برای ایران از حیث فرصت، افزایش اهمیت ژئواکونومیکی ایران و گسترش روابط ایران با کشورهای درگیر طرح­های اقتصادی مذکور است. همچنین، وجه افتراق طرح­های اقتصادی روسیه و ترکیه در آسیای­مرکزی برای ایران از حیث تهدید، داشت, ...ادامه مطلب

در پاسخ به چالش­ها و معضلات امنیتی در سطوح خارجی (منطقه­ای - جهانی)، سیاست­های امنیتی کنشگران بر پایه پویش­های محیطی طرح­ریزی و پیگیری می­شود. در مراکز مطالعاتی روسیه، اهداف امنیتی برگرفته از یک محیط­شناسی بوده و بر پایه جغرافیای سیاسی اولویت می­یابد. ساختارهای حاکم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی درک شده در هر محیط از سوی این مراکز، بازتاب شرایط امن نسبت به منافع و خواسته­های کرملین می­باشد. این پرداخت روسی از امنیت و محیط در غرب آسیا بر اساس تبیین نیاز­ها، منافع و پیامد­های هر رفتار و تصمیم دولت روسیه در میان محققان روس شکل گرفته و درنهایت به یک گفتمان امنیتی دست می­یابند. این نوشتار با هدف شناخت مبنای استراتژی کلان و دکترین­های امنیتی اندیشکده­های روسی در رابطه با محیط غرب آسیا، سؤال اصلی خود را بدین صورت بیان می‌دارد: اندیشکده‌های رسمی و تصمیم‌ساز روسیه چه نگرش، تبیین، دامنه و عناصری پیرامون مفهوم امنیت در محیط غرب آسیا دارند؟ پژوهش حاضر فرضیه خود را بر اساس تعریف مدلول امنیت از سوی اندیشکده­های راهبردی روسیه در سطح منطقه‌ای و جهانی به ویژه منطقه غرب آسیا، بر پایه زیست تاریخی، جغرافیای وطنی و هویت درک شده توسط روس­ها و با هدف چگونگی تعریف و تحقق منافع و اولویت‌های مادی روسیه قرار داده است. این مقاله در چارچوب نظریه سازه‌انگاری به تأویل نگاه و فهم روسی از محیط امنیتی در غرب آسیا می‌پردازد. نوشتار پیش­رو برای دستیابی به یافته‌های قابل‌اتکا و مورد نظر، با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای (مکتوب و الکترونیکی) به انجام رسیده اس, ...ادامه مطلب