تاریخ وطن

پیروی از سلف صالح، شعار بسیاری از گروه‌های اسلامی اهل سنت در عصر حاضر است. تاکید بر مباحث شرک و مصادیق آن، توحید و چگونگی حصول به آن و نیز مبارزه با بدعت‌ها در جامعه اسلامی از مهمترین اهداف این گروه‌های سلفی‌گرا قلمداد می‌شود. اما با این وجود، در عمل اختلافات و به تبع آن، دسته‌بندی‌هایی در این جریان فکری مطرح است. اهمیت موضوع آن است که از یک سو درچند دهه اخیر تحولات سیاسی زیادی در منطقه و جهان اسلام رخ داده و از سوی دیگر تحول ودگرگونی‌هایی در ساحت فکر مطرح شده است که این مهم نیازمند گونه‌شناسی جدیدی از این جریان‌ها است. از این رو پرسش اساسی مقاله این است که «با توجه به تحولات فکری و سیاسی در سلفی‌گرایی جدید، بر اساس چه معیارهایی می‌توان یک دسته‌بندی عینی و مناسب از سلفی‌گرایی معاصر ارائه داد؟» فرضیه مطرح آن است که معیارهای چهارگانه «زمانی»، «اعتقادی»، «سیاسی» و به ویژه «توحید حاکمیتی» گونه‌شناسیِ شامل و مناسبی از این جریان ارایه می‌نماید. برای این منظور، با رجوع به شبکه اجتماعی یوتیوب، داده‌های صوتی و تصویری علمای بارز سلفی‌گرا و غیر سلفی‌گرای معاصر جمع‌آوری شده است. در ادامه با استفاده از نرم‌افزار تحلیل محتوای کیفی مکس کیو‌دی‌ای 2020 به تحلیل آنها مبادرت شده است. نتایج حاصله در قالب یک فلوچارت خود را نشان می‌دهد که بر اساس آن جریان‌ها سلفی‌گرایی معاصر چهار مسیر را طی می‌کنند که عبارتند از: اصول‌گرایی، عمل‌گرایی اصلاح‌طلب، عمل‌گرایی انقلابی و جهادگرایی., ...ادامه مطلب