تاریخ وطن

صدانت به سرِ عقل آمدنِ عقلانیت؛ روایتی از «در ستایش عقل» به سرِ عقل آمدنِ عقلانیت روایتی از «در ستایش عقل» یاسر میردامادی متن پیش‌رو، متن سخنان یاسر میردامادی (مترجم کتاب در ستایش عقل) در جلسه «رونمایی و بررسی کتاب در ستایش عقل» به همت «حلقه دیدگاه نو» است. صوت این جلسه را اینجا بشنوید . . ۱. درآمد «در ستایش عقل» با زیر عنوان «چرا دموکراسی وامدار عقلانیت است» اثر مایکل پاتریک لینچ (متولد ١٩۶۶ میلادى)، استاد فلسفه‌ی دانشگاه کِنِتیکِت در آمریکا، به سال ۲۰۱۲ میلادی از سوی انتشارات دانشگاه اِم‌آی‌تی در آمریکا منتشر شد و ترجمه‌ی فارسی آن اواخر ۲۰۲۳ / نیمه‌ی  ۱۴۰۲ خورشیدی به ترجمه‌ی نگارنده، یاسر میردامادی، از سوی نشر نو در تهران منتشر شد. هدف اصلی کتاب، نقد شکاکیت است، به ویژه شکاکیت نسبت به عقلانیت. بدون اغراق می‌توان گفت در فلسفه، از یونان باستان تا کنون، شکاکیت مسأله‌ی مسأله‌ها بوده است. اما آن‌چه این کتاب را متمایز می‌کند این است که این اثر از بررسی متعارف شکاکیت فرا می‌رود و نشان می‌دهد که شکاکیت نه تنها خطایی فلسفی که خطایی سیاسی است. نظر به اهمیت این موضوع بگذارید در این باب سه نقل قول بیاورم: «این اندیشه که هر چیزی دلبخواهی است اصلی از اصول جامعه‌ی مدنی را از پای‌بست ویران می‌کند؛ آن اصل این است: ما موظفیم درباره‌ی کارهای‌مان به دیگر شهروندان توضیح بدهیم» (ص ۳). در جای دیگر می‌گوید «وقتی از دولت دموکراتیک سخن می‌گوییم منظورمان تا حدودی این است که چنین دولتی دست‌کم در مقام نظر با عقل اداره می‌شود» (ص ۵۳). و نیز: «تعامل سیاسی دموکراتیک مستلزم آن است که به هموطنان خویش به چشم عاملانی عقلانی و خودبنیاد بنگریم که، تحت سیطره قانون، شایسته احترام مساوی ‌‌اند. […] اگر من ا, ...ادامه مطلب

صدانت نوشتار آرش نراقی با عنوان ««مسأله مرگ» و روایت هنری: درباره مالون می‌میرد اثر ساموئل بکت» «مسأله مرگ» و روایت هنری: درباره مالون می‌میرد اثر ساموئل بکت آرش نراقی، ۱۱ آوریل ۲۰۱۸ ۱.  ساموئل بکت در مالون می‌میرد ما را چشم در چشم مرگ می کند.  او ما را در زورق نگاه پبرمرد داستانش می نشاند، و آرام آرام به سوی مردابهای مه آلود تجربه مرگ می راند.  ما تجربه مردن را با پیرمرد داستان شریک می شویم.  اما دغدغه بکت در این رمان فقط بازآفرینی موقعیت مرگ و بازآزمایی «تجربه مرگ» نیست، او عمیقاً با «مسأله مرگ» هم دست به گریبان است.  «مسأله مرگ» از «تجربه مرگ» و «پرسش از مرگ» متمایز است.  مرگ تجربه ناگزیری است که سایه اش بر لحظه لحظه زندگی ما جاری است، و در پایان راه صبورانه در انتظار ما نشسته است.  مهابت این تجربه یگانه چنان است که لاجرم ما را با «پرسش از مرگ» روبرو می کند. پرسش از مرگ ناشی از حیرت و ناتوانی ما در برابر مهابت اضطراب آفرین مرگ است: چرا می میریم؟  زندگی در سایه مرگ ناگزیر چه معنایی دارد؟  اما اینها هیچ یک «مسأله مرگ» نیست.  «مسأله مرگ» از جایی آغاز می شود که ما از پاسخ به پرسش مرگ درمی مانیم.  در جهان پیشامدرن، پرسش از مرگ در قالب کلان روایت های دینی یا فلسفی کمابیش پاسخی آرامش بخش می یافت:  خردی برتر ناظر به تمام جزئیات این جهان است، و هر برگی که از شاخه فرومی افتد به حکمتی فرومی افتد. هستی ما انسانها هم پاره سنگی پرتاب شده در دل تاریکی برهوتی گم شده نیست.  ما یک به یک به صحنه نمایش عظیم الهی در این جهان درمی آییم، هر یک نقش مقدّر خود را در این نمایشنامه ایفا می کنیم و سپس از صحنه بیرون می رویم.  کلان روایتهای پیشامدرن به زندگی ما در این جهان معنا می بخشیدند، و به این ترتی, ...ادامه مطلب

پژوهش پیش‌رو با بهره‌گیری از امکانات نظریِ مفهوم روایت و تخیّل به خوانش روایی بخش نخست رساله تنبیه الامّه و تنزیه الملّه، اثر مشهور محقق نائینی (1240-1315ش) می‌پردازد. نقطه آغاز این تحقیق، پیوند ناگسستنی میان تاریخ -به‌مثابه پیرنگی پویا از رویدادها و مفاهیم و نه مرور گاه‌شناسانه رویدادهای تاریخی- و اندیشه سیاسی است. در این راستا، به نقش عنصر تخیّل در همسان‌سازی اسنادی/پیرنگ میان رویدادها و مفاهیم از یک‌سو و میان مفاهیم فلسفی و شرعی از سوی دیگر پرداخته می‌شود. پرسش اصلی این پژوهش دائر بر چگونگی نسبت میان قوه تخیّل/تصور و قوه منطقی/استدلالی در متن رساله مذکور است. متناسب با این پرسش، فرضیه اصلی این پژوهش بر تقدّم قوه تخیّل بر قوه عقلانی در سایه مفاهیمی چون تخیّل مولّد، پیرنگ، محاکات و استعاره در اندیشه پل ریکور و مفهوم تصور اجتماعی در اندیشه چارلز تیلور تأکید دارد. این مهم با کالبدشکافی مفاهیمی که محقق نائینی در مطلع رساله‌اش به‌کار برده است، قابل کشف و رهگیری است. کلیدواژگان:روایت، تخیّل، پیرنگ، شریعت، حکمت عملی., ...ادامه مطلب

مبحث اصلی در ساخت اجتماعیِ عصرِ کودکی، مقولۀ کنترل و انضباط است. مدرسه – در کنار سایر نهادهای کنترل کننده کودکی - از طریقِ طرح­ها و تنظیمات خویش به نظم، فهم و یادگیری، بلوغ و رشد، مهارت و کنترل و قاعده بخشی تصورات و ذهن کودک فرم می دهد. مقاله حاضر قصد دارد روایت­هایی از سینمای ایران را منعکس کند که در آنها کودکان ایرانی چگونه در معرض شیوه­های خاص کنترل به عنوان ابزار اساسی میکروپلتیک قدرت قرار گرفته­اند و این شیوه­ها چگونه متحول گشته­اند. فرضیة مقاله این است که با توجه به روایت­های سینمایی از تحولات انضباط و قدرت در مدرسه، میکروپلتیک قدرت در این نهاد، سه مرحلة مقاومت در برابر انضباط، مشروعیت­بخشی به انضباط و در نهایت تسلط انضباط را از سر گذرانده است. در این پژوهش با استفاده از روش تبارشناسی قدرت فوکو و به شیوة توصیفی- تحلیلی انعکاس زیست کودکان ایرانی در مدرسه در سه فیلم منتخب از دهه­های پس از انقلاب اسلامی، از منظر میکروپلتیک قدرت مورد بررسی قرار گرفته است., ...ادامه مطلب

این روزها رسانه جمهور تی‌وی مجموعه‌ای تصویری با عنوان «کربلا به روایت یزید» را منتشر می‌کند. این مجموعه سعی دارد با حضور مجتبی احمدی (پژوهشگر دین) به عنوان کارشناسی که پروژه‌ی مطالعاتی ده سال, ...ادامه مطلب

وقتی قرار اول‌مان در اوایل آبان ماه کنسل شد، نزدیک به دو ماه طول کشید تا قرار دیگری با او بگذاریم و برای مصاحبه به دیدارش برویم. در این مدت اتفاق مهمی در کشور افتاده بود. اعتراض‌‌هایی که به ب, ...ادامه مطلب

روایت گفتار مصطفی ملکیان در هشتمین همایش مهر مولانا: “صلح درون از دید مولانا‎” ۴٫۸ (۹۵%) ۴ votes محسن آزموده: روزهای آغازین سال ۲۰۱۹ میلادی است. تقریبا خمس قرن بیست و یکم نیز گذشته و به هیچ ع, ...ادامه مطلب

حل مشکل علویان و مبارزات تشیع اولین برنامه مامون پس از رسیدن به خلافت بود که امام رضا (ع) با تدبیری الهی بر سیاست های وی فائق آمده و این خلیف عباسی را شکست داد.«عمر مبارک امام رضا (ع) تقریباً پنجاه و پنج سال بوده است – یعنی از سال ۱۴۸ که سال شها, ...ادامه مطلب

سندرز در کتاب «انقلاب ما؛آینده‌ای که باید باور داشته باشیم» به بررسی بحران طبقه متوسط در این کشور پرداخته است.بحرانی که زوال قطعی آمریکا را سرعت خواهد بخشید/43 میلیون نفر در فقر شدید هستند+تصاویر و آمارپایان جنگ جهانی دوم با ویرانی طرف‌های درگیر به‌ج,«سندرز» ...ادامه مطلب