تاریخ وطن

صدانت علیرضا علوی تبار، روشنفکری و دین شناسی در تاریخ معاصر علیرضا علوی تبار در بخشی از یک مقاله که در شماره ۳۴ مجله کیان منتشر شده است، نوشت: از دیدگاه و موضع اجتماعی – سیاسی، روشنفکران مذهبی در عین حفظ استقلال و هویت خاص خویش کاملاً تحت تأثیر سرمشق غالب در هر دوره بوده اند. در واقع در هر دوره از زمان مواضع روشنفکران ایرانی از سر مشقی تأثیر می پذیرفته است و همین سرمشق، شباهت میان کارکرد اجتماعی روشنفکران مذهبی و غیرمذهبی را نشان می داده است. از نظر سرمشق غالب، می توان سه دوره را تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران از یکدیگر متمایز ساخت. هر دوره را در قالب یک جدول نشان می دهیم. دین شناسی دوره اول: این دوره مقارن با روشنفکری دوره مشروطه است و شاخص ترین چهره آن سید جمال الدین اسدآبادی است. پرسش هایی که در این دوره در مقابل دین قرار می گیرند چندان عمیق نبوده و از تنوع زیادی برخوردار نیستند؛ از این رو، پاسخ هایی که از جانب روشنفکران مذهبی برای آنها تدارک می شود نیز چندان متنوع نیست. اصلی ترین ویژگی های دین شناسی روشنفکران را در این دوره می توان به صورت زیر خلاصه کرد: ۱. بازگشت به سنت صدر اسلام و پاک کردن اسلام از خرافات ۲. محکوم کردن سنت پرستی کورکورانه و تقلید صرف ۳. طرفداری از وحدت مسلمانان و مبارزه با ملیت گرایی های افراطی محلی و منطقه ای ۴. مبارزه با استبداد و پذیرش اصول فلسفه سیاسی جدید معطوف به حاکمیت مردم ۵. پذیرش علم و فن جدید و اعتقاد به عدم مغایرت دین با آنها دین شناسی دوره دوم: با شکستن فضای فرهنگی – سیاسی دوره رضاخان محیطی امیدوار و پرنشاط در عرصه فکری و اجتماعی ایران پدید آمد و منجر به تولید اندیشه ها و حرکت های اجتماعی متعدد گشت؛ تفسیر روشنفکران از دین نیز، طی این, ...ادامه مطلب

هوش مصنوعی به عنوان یکی از پیشرفت‌های بزرگ این دهه، قابلیت‌های مختلفی در زمینه‌های مختلف دارد. یکی از کاربردهای جالب هوش مصنوعی در حوزه تصاویر، تولید تصاویر جدید با پایه‌ای از تصاویر موجود است. این روزها، شرکت‌های فناوری مختلف از جمله اولین سامانه هوش مصنوعی ایرانی رخشای و شرکت های OpenAI و Midjouey این قابلیت را دارند که با استفاده از هوش مصنوعی، تصاویر جدیدی از پایه تصاویر موجود، ایجاد نمایند. یکی از موضوعاتی که در این حوزه توجه بسیاری را به خود جلب کرده است، تولید تصاویر باستانی از ایران با کمک هوش مصنوعی است. دقت و تکنیک مورد نیاز برای بازسازی صحیح تصاویر باستانی، بسیار زیاد است و همین مسئله تولید تصاویر درست و واقع‌گرایانه را به یک چالش بزرگ تبدیل کرده است. اما در سال‌های اخیر، این مشکل نیز برطرف شده و کمک هوش مصنوعی در تولید تصاویر باستانی، موجب ایجاد تصاویر با دقت و واقع‌گرایی بسیار بالاتری شده است. برای مثال، تصاویر باستانی از شاهنشاهی کوروش بزرگ به دقت بسیار بالایی درست شده‌اند. به طور کلی، استفاده از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار در تولید تصاویر باستانی، موجب ایجاد تصاویر واقع‌گرایانه‌تر و بیشتری از ایران باستان، شده است. این تصاویر می‌توانند به عنوان یک منبع مهم برای مطالعه و تحقیق در مورد تاریخ و فرهنگ ایران، باشند. برای دیدن سایز اصلی تصویر روی تصویر کلیک کنید نوشته تصاویر ساخته شده با هوش مصنوعی از ایران باستان و کوروش بزرگ اولین بار در پارسیان دژ. پدیدار شد. , ...ادامه مطلب

صدانت مقاله حسن محدثی‌ با عنوان «بسته‌بندی‌ دین یا واسازی‌ دین؛ مورد نزاع کدیور-سروش» بسته‌بندی‌ دین یا واسازی‌ دین؛ مورد نزاع کدیور-سروش حسن محدّثی‌ گیلوایی[۱] تاریخ دین تاریخی پیچیده است. هر قدر که بیش‌تر در آن نظر می‌کنیم و آن را به مطالعه می‌گیریم، با نکات تازه‌تری مواجه می‌شویم. یکی از مفاهیمی که می‌تواند بخشی از این تاریخ را به ما بنمایاند، مفهوم بسته‌بندی‌ دین[۲] و دین بسته‌بندی‌شده[۳] است. در ادبیات جامعه‌شناسی‌ دین اغلب دین بسته‌بندی‌شده در برابر دین زیسته[۴] قرار داده می‌شود و دوگانه‌ی دین بسته‌بندی شده/دین زیسته صورت‌بندی‌ می‌شود (Bouma, ۲۰۱۸). اما اولاً این دو لزوماً در تقابل با هم نیستند و هم‌زمان می‌توانند وجود داشته باشند و ثانیاً در یک سطح از واقعیت قرار ندارند زیرا یکی ناظر به زیستن دینی است و یکی ناظر به سازمان‌دهی و صورت‌بندی‌ دین است و در زبان فارسی ما این دو سطح را به درستی از هم جدا می‌کنیم و دین زیسته را در «دین‌داری» مورد بحث قرار می‌دهیم و آن را از «دین» جدا می‌کنیم. بنابراین، من دین بسته‌بندی شده را در برابر دین پیشابسته‌بندی قرار می‌دهم و از این دو مفهوم دو مرحله‌ی تاریخی‌ متفاوت از حیات دین را مراد می‌کنم. به‌عنوان مثال، ما می‌توانیم از اسلام بسته‌بندی‌شده و اسلام پیشابسته‌بندی سخن بگوییم. بگذارید نخست از دین پیشابسته‌بندی سخن بگویم. دینِ پیشابسته‌بندی ادیان معمولاً از تجربه‌ی باطنی و درونی‌ بنیان‌گذارشان آغاز می‌شوند و سپس بنیان‌گذار، تعبیری و تفسیری از تجربه‌ی خویش به اطرافیان و آشنایان ارائه می‌کند و آنان را نیز درگیر تجربه‌ی خویش می‌سازد و بدین ترتیب جمعی درگیر یک تجربه‌ی دینی و تفسیر و تعبیر مربوطه می‌شوند و گروه دینی‌ آغازین شکل می‌گیرد و این, ...ادامه مطلب

دولت ترامپ در 8 آوریل 2019(19 فروردین 1398) با انتشار یک فکت­شیت[یا گزاره­برگ]، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) را در لیست سازمان­های تروریستی خارجی(FTO) قرار داد. اگرچه می­توان این اقدام دولت ترامپ را با چارچوب­های نظری متفاوت مورد بررسی قرار داد، لکن در این پژوهش مطالعات انتقادی تروریسم (CTS) به­منظور تحلیل انتقادی این اقدام انتخاب گردیده است. مطالعات انتقادی تروریسم یک جهت­گیری یا چشم­انداز انتقادی است که تلاش می­کند تا از حیث هستی­شناختی، معرفت­شناختی و روش­شناختی فاصله خود با تعصبات رایج و غالب در جریان اصلی مطالعات تروریسم (TS) را حفظ نماید. متدولوژی این پژوهش براساس روش «نقد درون­بود» (روش کیفی) در کنار استفاده از آمارهای معتبر (به­عنوان روش کمی) تنظیم گردیده است. از این­رو، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال اصلی که «با بهره­گیری از مطالعات انتقادی تروریسم، اقدام دولت ترامپ در قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان­های تروریستی خارجی چگونه ارزیابی می­گردد؟»، این فرضیه را ارائه می­دهد که «با بهره­گیری از مطالعات انتقادی تروریسم به­عنوان چارچوب نظری و استفاده از روش «نقد درون­بود» در کنار آمارهای معتبر اندیشکده­های غربی، نقطهضعفها و تناقض­های قرار دادن نام سپاه پاسداران در لیست سازمان­های تروریستی خارجی استخراج شده و به­واسطه تجزیه و تحلیل تعریف ارائه شده از مفهوم «ترو, ...ادامه مطلب

تاملی در گفت‌و‌گوی اخیر با دکتر سروش در باب نظریه‌ی دین و قدرت فرهاد شفتی این توفیق را داشتم که در اول فروردین ۱۴۰۰، در نشستی تصویری با دکتر سروش و جمعی از دین‌پژوهان، نکاتی نقادانه را با ایشان مطرح کنم. فایل صوتی این نشست که شامل گفتگوی، به ترتیب، , ...ادامه مطلب

سازندگان پاسارگاد سازندگان پاسارگاد از گواهی‌هایی که مورخان یونانی و رومی بر جای گذارده‌اند، مشخص است که ( پاسارگاد را بیشتر ساخته و پرداخته کورش بزرگ ) میدانسته‌اند. این نظریه به چند دلی, ...ادامه مطلب

محسن آزموده | روشنفکری دینی یا نواندیشی دینی یا دین‌اندیشی متجدد، با همه اختلافاتی که می‌توان میان این سه عنوان قائل شد، یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین جریان‌های فکری در ایران معاصر است. این ج, ...ادامه مطلب

«دلیر باش در به کار گرفتن فهم خویش! این است شعار روشن‌نگری». ایمانوئل کانت(۱) شاید کمتر کسی باشد که تردید کند در اینکه روشنفکری ما دست‌کم نسبت به دهه‌های پیش و به ویژه قبل از انقلاب تبدیل به , ...ادامه مطلب

مراد از روش تحقیق، آموزش و فراگیری مهارت‌ها و تجربه‌هایی است که اهداف تحقیق و پژوهش را دستیاب می‌کند. به‌تبع تطور زمینه‌های دانشی، این مهارت‌ها و تجارب نیز تحول و تکامل یافته‌اند. مساله‌ی روش, ...ادامه مطلب

ابوالقاسم فنائی استادیار دانشکده فلسفه دانشگاه مفید در نشست «بررسی و نقد الاهیات دکتر عبدالکریم سروش» در دانشگاه مفید قم، به ارائه و نقد آرای الاهیاتی عبدالکریم سروش پرداخت. فنائی در ابتدای ا, ...ادامه مطلب

مقاله شفاهی استاد حسن رحیم پور شماره 72در این نوبت به پرسشهای ذیل پرداخته شده است:1-آیا ملت ایران به زور شمشیر مسلمان شدند؟2-"اسلام انقلابی" با "مردم ایران" درگیر شد یا با "استکبار ساسانی"؟3-مرز میان "جنبش جهانی آزادی بخش اسلامی" با "استکبار عربی" از,هخامنشی,ساسانیصوت ...ادامه مطلب

اژی دهاک(پدربزرگ کوروش) شبی خواب دید که از دخترش آنقدر آب خارج شده که  همدان وتمام  کشور ماد و تمام سرزمین اسیا را غرق , ...ادامه مطلب

باسپاس فراوان از جناب آقاي امير حسين مجلسي كه متن كامل وصيت نامه اين بزرگ مرد تاريخ ايران را در اختيار اين جانب قرار دادند. وصيت نامه كوروش بزرگ ((پس از مرگ بدنم را موميای نكنيد و در طلا و زيور آلات و يا امثال آن نپوشانيد. زودتر آنرا در آغوش خاك پاك ايران قرار دهيد تا ذره ذره های بدنم خاك ايران را تشكيل دهد. چه افتخاری برای انسان بالاتراز اينكه بدنش در خاكی مثل ايران دفن شود. از همه پارسيان و هم‌ پيمانان بخواهيد تا بر آرامگاه من حاضر گردند و مرا از اينكه ديگر از هيچگونه بدی رنج نخواهم برد شادباش گويند. به واپسين پند من گوش فرا داريد. اگر می‌خواهيد دشمنان خود را تنبيه كنيد، به دوستان خود نيكی كنيد.)) فرزندان من، دوستان من من اكنون به پايان زندگی نزديك گشته‌ام من آن را با نشانه‌های آشكار دريافته‌ام وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپنداريد و كام من اين است كه اين احساس در کردار و رفتار شما نمايانگر باشد، زيرا من به هنگام كودكی ، جوانی و پيری بخت‌يار بوده‌ام، هميشه نيروی من افزون گشته است آن چنان كه هم امروز نيز احساس نمی‌كنم كه از هنگام جوانی ناتوان‌ترم. من دوستان را به خاطر نيكويی‌های خود خوشبخت و دشمنانم را فرمان‌بردار خويش ديده‌ام. زادگاه من بخش كوچكی از آسيا بود. من آنرا اكنون سربلند و بلندپايه باز می‌گذارم. اما از آنجا كه از شكست در هراس بودم ، خود را از خودپسندی و غرور بر حذر داشتم. حتی در پيروزی های بزرگ خود ، پا از اعتدال بيرون ننهادم. در اين هنگام كه به سرای ديگر می‌گذرم، شما و ميهنم را خوشبخت می‌بينم. و از اين رو می‌خواهم كه آيندگان مرا مردی خوشبخت بدانند. مرگ چيزی است شبيه به خواب. در مرگ است كه روح انسان به ابديت می پيوندد و چون از قيد و علايق آزاد می گردد به آتيه تسلط پيدا می كند و هميشه ناظر اعمال ما خواهد بود پس اگر چنين بود كه من انديشيدم، به آنچه كه گفتم عمل كنيد و بدانيد كه من هميشه ناظر شما خواهم بود ، اما اگر اين چنين نبود، آنگاه ازخدای بزرگ بترسيد كه در بقای او هيچ ترديدی نيست و پيوسته شاهد و ناظر اعمال ماست. بايد آشكارا جانشين خود را اعلام كنم تا پس از من پريشانی و نابسامانی روی ندهد. من شما هر دو فرزندانم را يكسان دوست می‌دارم , ...ادامه مطلب

 هیچ روایت قابل اعتمادی که از چگونگی مرگ کوروش سخن گفته باشد در دست نداریم و لیکن از شواهد چنین پیداست که کوروش در اواخر عمر برای آرام کردن نواحی شرقی کشور که در جریان فتوحاتی که او در مغرب زمین داشت ناآرام شده بودند و هدف تهاجم همسایگان شرقی قرار گرفته بودند به آن مناطق رفته است و شش سال در شرق جنگیده است. بسیاری از مورخین ، علت مرگ کوروش را کشته شدنش در جنگی که با قبیله ی ماساژتها ( یا به قولی سکاها ) کرده است دانسته اند. ابراهیم باستانی پاریزی در مقدمه ای که بر ترجمه ی کتاب « ذوالقرنین یا کوروش کبیر » نوشته است ، آنچه بر پیکر کوروش پس از مرگ می گذرد را اینچنین شرح می دهد :سرنوشت جسد کوروش در سرزمین سكاها خود بحثی دیگر دارد. بر اثر حمله ی كمبوجیه به مصر و قتل او در راه مصر ، اوضاع پایتخت پریشان شد تا داریوش روی كار آمد و با شورش های داخلی جنگید و همه ی شهرهای مهم یعنی بابل و همدان و پارس و ولایات شمالی و غربی و مصر را آرام كرد. روایتی بس موثر هست كه پس از بیست سال كه از مرگ کوروش می گذشت به فرمان داریوش ، جنازه ی کوروش را بدینگونه به پارس نقل كردند:شش ساعت قبل از ورود جنازه به شهر پرسپولیس ( تخت جمشید ) ، داریوش با درباریان تا بیرون شهر به استقبال جنازه رفتند و جنازه را آوردند. نوزاندگان در پیشاپیش مشایعین جنازه ، آهنگهای غم انگیزی می نواختند ، پشت سر آنان پیلان و شتران سپاه و سپس سه هزارتن از سربازان بدون سلاح راه می پیمودند ، در این جمع سرداران پیری كه در جنگهای کوروش شركت داشته بودند نیز حركت می كردند. پشت سر آنان گردونه ی باشكوه سلطنتی کوروش كه دارای چهار مال بند بود و هشت اسب سپید با دهانه یراق طلا بدان بسته بودند پیش می آمدند. جسد بر روی این ردونه قرار داشت. محافظان جسد و قراولان خاصه بر گرد جنازه حركت می كردند. سرودهای خاص خورشید و بهرام می خواندند و هر چند قدم یك بار می ایستادند و بخور می سوزاندند. تابوت طلائی در وسط گردونه قرار داشت. تاج شاهنشاهی بر روی تابوت می درخشید ، خروسی بر بالای گردونه پر و بال زنان قرار داده شده بود – این علامت مخصوص و شعار نیروهای جنگی کوروش بوده است. پس از آن سپهسالار بر گردونه جنگی ( رتهه ) سوار بود و درفش خاص کوروش را در دست داشت. بعد از آن اشیا و اثاثیه ی زرین و نفایس و ذخایری كه مخصوص کوروش بود – یك تاك از زر و مقداری ظ, ...ادامه مطلب

بعد از مرگ هووخشتره پسرش آستیاگ به حکومت رسید . شبی خواب دید :از شکم دخترش ماندانا که او را به یکی از بزرگزادگان پارسی به نام کمبوجیه داده بود درخت انگور بزرگی رویید که شاخههای آن تمام سرزمین ماد و پارس را پوشانید.او تمام معبران را دعوت کرد و از ایشان خواست تا خواب او را تعبیر نمایند.آنها جملگی گفتند:که دخترت پسری به دنیا خواهد آورد که بعد از سرنگونی حکومت تو سراسر آسیا را زیر سلطه خویش در خواهد آورد  آژی دهاک فرمان دادتا دخترش رادریکی ازاتاق های کاخ زندانی کنند.بهدازآن که وی فرزندش رابه دنیا آوردشاه پسرخردسالش رابه یکی ازنزدیکانش به نام هارپاگ دادتا اورا نابودنماید اوطفل راگرفت وبه منزل برد وبه یکی ازنوکران خویش به نام مهرداد دادتااین ماموریت راانجام دهد مهرداد طفل رابه منزل خویش بردوماجراراباهمسرش درمیان گذاشت ازآنجایی که آن هاکودکی نداشتند همسرمهردادبه اوپیشنهادکردکه وی رابه فرزندی انتخاب نمایندوبه هارپاک بگوینداورادربیابان رهاکرده وطعمه ی حیوانات وحشی نموده انداندانداند, ...ادامه مطلب