تاریخ وطن

صدانت مقاله «نسبت شرط‌بندی پاسکال و دین‌داری سنتی» نوشته‌ی روح الله پورمطهری چکیده در پژوهش حاضر، نسبت میان شرط‌بندی پاسکال و عقلانیت دین‌داری سنتی بررسی می‌شود. در آن، پرسش این است که در صورت صحت شرط‌بندی پاسکال، آیا می‌توان از آن، عقلانیت دین‌داری سنتی را نتیجه گرفت یا خیر؛ یا این‌که به‌عکس، شرط‌بندی پاسکال به‌زیان عقلانیت دین‌داری سنتی هم هست و به‌لحاظ منطقی، با آن ناسازگاری دارد. به این منظور، پس از تقریر شرط‌بندی پاسکال و ارائهٔ تعریفی از دین‌داری سنتی، از رابطهٔ این‌دو، در دو بخش گفت‌وگو شده است. نتیجهٔ این بررسی آن است که شرط‌بندی پاسکال، نه‌تنها عقلانیت دین‌داری سنتی را اثبات نمی‌کند، که این استدلال، بر فرض صحت آن، با دین‌داری سنتی ناسازگار است. مقدمه یکی از استدلال‌هایی که در زمینهٔ باور به وجود خدا مطرح شده است، به‌نام «شرط‌بندی پاسکال» شناخته می‌شود (پامر، ۱۳۹۳: ۵۲۳). بِلِز پاسکال ریاضی‌دان، فیزیک‌دان و فیلسوف فرانسویِ قرن هفدهم میلادی است. استدلال او از دستهٔ دلیل‌های عمل‌گرایانه (خسروی فارسانی و اکبری، ۱۳۹۰: ۶) و احتیاط‌‌محور و سودمحور (زادیوسفی و سعیدی‌مهر، ۱۳۹۴: ۴۴؛ خسروی فارسانی و اکبری، ۱۳۹۰: ۷) است. در این دسته از دلیل‌ها، بر وجود خدا در عالم واقع استدلال نمی‌شود؛ زیرا پیش‌فرض این است که دلیل‌هایی که بر وجود خدا اقامه شده‌اند، اشکالاتی دارند و نمی‌توان وجود خدا را به‌وسیلهٔ آن‌ها اثبات کرد. دلیل‌های عمل‌گرایانه با این هدف اقامه می‌شوند که باور ما به وجود خدا توجیه عقلانی بیابد؛ یعنی می‌گویند هرچند وجود خدا در عالم واقع اثبات نشده است، باور به وجود خدا سودمند است یا مصلحت دارد و به این جهت، چنین باوری عقلانی است (زادیوسفی و سعیدی‌مهر، ۱۳۹۴: ۴۴). در این تحقیق, ...ادامه مطلب