سیاره زمین اثرات فزاینده تغییرات اقلیمی و افزایش در فراوانی و بزرگی رخدادهای شدید جوی را تجربه می­کند. تبعات تغییر اقلیم مانند گرمای شدید، کم­آبی، خشکسالی، سیل، بیابان­زایی، فرونشست زمین و ریزگردها در ایران نیز با شتاب در حال آشکار شدن است. پژوهش حاضر با بهره­گیری از تعریف موسع از امنیت بدنبال پاسخ به این پرسش است که آیا پیامدهای تغییر اقلیم تهدیدی برای موجودیت و امنیت ملی ایران می­باشد؟ فرضیه مقاله اینگونه تدوین یافته که تغییر اقلیم یک ابر ­بحران و تهدید امنیتی بلاواسطه بوده که می­تواند کشور را از درون با تنش­های اجتماعی، آوارگی جمعیت، فقر و بیثباتی اقتصادی، نارضایتی از حکومت و کاهش مشروعیت آن مواجه سازد. در بیرون نیز می­تواند مبنای اتحادها و ائتلاف­ها و درگیری­ میان ایران و همسایگانش بر سر حوضه­های آبریز مشترک باشد. یافته­های پژوهش گویای آن است که دولت ایران باید استراتژی «بی­تصمیمی» را کنار گذاشته و در حوزه سیاست «علیا» یا سخت با پیامدهای فراگیر و غیرقابل پیش­بینی تغییر اقلیم که می­تواند در جایگاه دوم بعد از یک جنگ اتمی قرار گیرد، مقابله نماید. چارچوب نظری پژوهش نظریه امنیتی کپنهاگ و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می­باشد., ...ادامه مطلب
طی سالهای حضور نیروهای ائتلاف در افغانستان، ایران توانست با کنار زدن رقیبهای سنتی خود در بازار این کشور به بزرگترین صادرکننده به آن تبدیل شود. به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان علاوه بر موضوعات سیاسی و امنیتی، از لحاظ تأثیراتی که میتواند بر روابط اقتصادی دو کشور داشته باشد نیز اهمیت دارد. یک راه برای فهم و تحلیل زمینۀ موفقیت اقتصادی ایران در افغانستان طی دوران گذشته و نیز پیامدهای به قدرت رسیدن طالبان طی دوران حاضر در حوزه روابط اقتصادی دو کشور، استفاده از مفهوم دیپلماسی اقتصادی است. مقاله حاضر با مبنا قرار دادن گرایشی در دیپلماسی اقتصادی که «دولت» و منافع استراتژیک دولت را در کانون مفهومسازی خود از دیپلماسی اقتصادی قرار میدهند، کوشیده تا ضمن قرار دادن توفیقات اقتصادی ایران طی دهههای اخیر در افغانستان در یک زمینه مفهومی، دلالتها و تأثیرهای حضور طالبان در کابل بر این وضعیت و چالشهای به وجود آمده برای این روابط را مورد مداقه قرار دهد. چنین استدلال شده که عدم قطعیتها، ورود بازیگران جدید، کوچک شدن اقتصاد و کاهش درآمدهای دولت و مردم افغانستان مهمترین چالشهای دیپلماسی اقتصادی ایران در دوران طالبان هستند. با این حال، نتایج این پژوهش نشان میدهد که هرچند دیپلماسی اقتصادی ایران در دوران طالبان در حال سازگار کردن خود با شرایط جدید بوده و دو حوزه از سه حوزۀ بررسی شده، تأثیرپذیریِ کمتری از به قدرت رسیدن , ...ادامه مطلب
سازمان همکاری شانگهای از نمادهای همگرایی منطقهای در اوراسیای پساجنگ سرد است. پایش روند دگردیسی این نهاد نشان از اهمیت قدرتمحوری و دستاوردهای نسبی در مدل رفتاری اعضای سازمان دارد. پس از نزدیک به دو دهه کوششهای ایران برای عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای به ثمر نشست. فرایند الحاق ایران آغاز شده و این کشور در آیندهای کوتاه به عنوان عضو دائم این نهاد پذیرفته خواهد شد. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای چه طیفی از پیامدهای امنیتی و اقتصادی در پی خواهد داشت؟ این مقاله با بهرهگیری از چارچوب مفهومی واقعگرایی در تحلیل رژیمهای بینالمللی و بررسی اسنادی که کشورها برای عضویت دائم در سازمان امضا میکنند در پی ارائه پاسخی به پرسش مورد اشاره برآمده است. یافتههای مقاله نشان میدهد که روابط قدرت متغیر کانونی در ایجاد رژیم امنیتی و اقتصادی شانگهای بوده و دستاوردهای نسبی نقش کلیدی در شکلدهی به مدل رفتاری اعضای سازمان ایفا کرده است. متاثر از این مدل رفتاری، نهادینگی این سازمان ضعیف است. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای تنها در حوزه مقابله با تروریسم تعهدات الزامآوری برای این کشور ایجاد می کند. در سایر حوزههای امنیتی و در حوزه اقتصادی همکاری اعضا تابعی از اجماع شورای سران و غیرالزامآور است., ...ادامه مطلب