تاریخ وطن

مقوله امنیت همواره از جایگاه محوری در گفتمان‌های سیاست خارجی ایران برخوردار بوده است. دولت‌های مختلف به اقتضای بستر فکری و اجتماعی و همین‌طور ضرورت‌های عملی سیاست خارجی خود، ادراکات مختلفی از مقوله امنیت داشته‌اند. از آنجا که عموماً گفتمان دولت‌ها در گسست از گفتمان‌های دولت‌های قبل شکل می‌گیرد، مواضع دولتمردان جدید در سال اول شروع به کار آنها از اهمیت زیادی در مرزبندی‌های گفتمانی میان آنها برخوردار است. بر این اساس، سؤال اصلی مقاله این است که حسن روحانی و ابراهیم رئیسی در برهه ابتدایی تشکیل دولت‌های خود چه گفتمان‌هایی درباره مقوله امنیت داشته‌اند و وجوه تمایز این گفتمان‌ها کدام‌اند؟ این مقاله از چارچوب تحلیل امنیتی لین هَنسِن استفاده می‌کند و بر اساس روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف، در صدد تحلیل صورت‌بندی‌های گفتمانی روحانی و رئیسی در حوزه امنیت، «دیگریِ» گفتمانی آنها و برملاکردن نشانه‌های گفتمانی آنهاست. به این منظور، متن سخنرانی‌های روحانی و رئیسی در سال اول جمع‌آوری و بر اساسِ میزان ارتباط با مفهوم امنیت و با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا مورد تحلیل قرار گرفتند. استدلال اصلی مقاله این است که گفتمان حسن روحانی درباره امنیت، بر اساس دال مرکزی منافع مشترک و در تضاد با خشونت و افراط‌گرایی به مثابه «دیگری» و در مقابل، گفتمان ابراهیم رئیسی درباره امنیت، بر اساس دال مرکزی عدالت و در تضاد با «دیگریِ» سلطه‌طلبی و دخالت قدرت‌های خارجی شکل گرفته است. دال‌های مرکزی متفاوت، امکان/عدم امکان تعریف منافع مشترک امنیتی، دستورکارهای امنیتی متفاوت و نحوه پیش‌بینی پیامدهای امنیتی نظم در حال گذار بین‌المللی از جمله مهم‌ترین تمایزهای گفتم, ...ادامه مطلب

دولت ترامپ در 8 آوریل 2019(19 فروردین 1398) با انتشار یک فکت­شیت[یا گزاره­برگ]، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) را در لیست سازمان­های تروریستی خارجی(FTO) قرار داد. اگرچه می­توان این اقدام دولت ترامپ را با چارچوب­های نظری متفاوت مورد بررسی قرار داد، لکن در این پژوهش مطالعات انتقادی تروریسم (CTS) به­منظور تحلیل انتقادی این اقدام انتخاب گردیده است. مطالعات انتقادی تروریسم یک جهت­گیری یا چشم­انداز انتقادی است که تلاش می­کند تا از حیث هستی­شناختی، معرفت­شناختی و روش­شناختی فاصله خود با تعصبات رایج و غالب در جریان اصلی مطالعات تروریسم (TS) را حفظ نماید. متدولوژی این پژوهش براساس روش «نقد درون­بود» (روش کیفی) در کنار استفاده از آمارهای معتبر (به­عنوان روش کمی) تنظیم گردیده است. از این­رو، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال اصلی که «با بهره­گیری از مطالعات انتقادی تروریسم، اقدام دولت ترامپ در قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان­های تروریستی خارجی چگونه ارزیابی می­گردد؟»، این فرضیه را ارائه می­دهد که «با بهره­گیری از مطالعات انتقادی تروریسم به­عنوان چارچوب نظری و استفاده از روش «نقد درون­بود» در کنار آمارهای معتبر اندیشکده­های غربی، نقطهضعفها و تناقض­های قرار دادن نام سپاه پاسداران در لیست سازمان­های تروریستی خارجی استخراج شده و به­واسطه تجزیه و تحلیل تعریف ارائه شده از مفهوم «ترو, ...ادامه مطلب

فوکو قدرت را مساوی با کردار و عمل دانسته و در همین راستا تحلیلات قدرت را به‌جای نظریه قدرت قرار می‌دهد. قدرت زمانی می‌تواند تبدیل به کردار شود که بتواند دانش و گفتمان ایجاد نماید. در واقع بدون برقراری رژیم حقیقت یعنی گفتمان، قدرت نمی‌تواند به صورت کردار تبلور یابد. قدرت می‌تواند انقیاد، سلطه، استراتژی به‌هنجارسازی و یا قدرت مشرف بر حیات شود. قدرت، گفتمان را می‌سازد تا سوژه و ابژه خلق کند. این پژوهش در پی پاسخ­گویی به این پرسش اساسی است که سیاست­خارجی جمهوری اسلامی ایران چگونه توانسته است برای حصول به منافع ملی حداکثری، از دو امر اساسی قدرت و گفتمان در وجه مطلوب خود بهره‌برداری لازم را به عمل آورد؟ در مقام پاسخ فرضیه جستار بدین­صورت قرارمی‌یابد که: «سیاست­خارجی جمهوری اسلامی ایران، یک سیاست خارجی با رویکرد های زمانی متفاوت، بر اساس گفتمان اسلام سیاسی است. اِعمال این سیاست در عصر پست مدرن، نیازمند به قدرت و دانش و اجرای یک گفتمان غالب برای تاسیس یک رژیم حقیقت در نظام بین‌الملل است». سیاست­خارجی ج.اایران بر اساس موازین گفتمانی قابل صورت بندی و مفصل‌بندی است. برای تحلیل این مبانی از دو روش دیرینه‌شناسی و تبارشناسی در بافت خوانش گفتمانی میشل فوکو و با اتخاذ مفاهیم کاربردی بهره گرفته می­شود., ...ادامه مطلب

با سلام، در بررسي مدلهاي تصميم گيري، يك سئوال عمده اين است كه در تصميمات مهم سياست خارجي ج.ا.ا. مثل برجام، هريك از نهادها و شخصيت هاي حقوقي نظام چقدر دخيل هستند؟ ساختارهاي تصميم گيري در س, ...ادامه مطلب