صدانت اثر مشترک عجماغلو و جانسون توسط مترجمین کتاب بررسی شد؛ نزاع هزار ساله ما بر سر فناوری و بهروزی اثر مشترک عجماغلو و جانسون توسط مترجمین کتاب بررسی شد؛ از پیشرفت فناوری تا توهم برابری این نشست توسط سعید دهقانی پیاده شده است فیلم نشست را اینجا ببینید اثر تازه تارون عجماغلوبا عنوان 《نزاع هزار ساله ما بر سر فناوری و بهروزی》توسط علیرضا بهشتی شیرازی و محمدرضا فرهادیپور به فارسی ترجمه شده است. محمدرضا کدیور، صفحه جرعه گفتوگویی در تاریخ پنجشنبه ۱۸ آبان گفتوگویی درباره کتاب با مترجمین این کتاب داشته است. چکیده گفتههای مترجمین کتاب با قدری ویرایش در ادامه آمده است: نزاع هزار ساله ما بر سر فناوری و بهروزی علیرضا بهشتی شیرازی: در طول دویست سال گذشته یکی از بزرگترین پرسشهای انسان این بوده است که چرا برخی از جوامع پیشرفت کردند و برخی جوامع عقب ماندند؟ ابتداییترین علتی که به ذهن میرسد، پیشرفت فناوری است. اما عجماغلو و همکارش در ادعایی تکاندهنده که در این کتاب داشتهاند این پیشفرض را رد میکنند و معتقدند که فناوری لزوما به بهروزی نمیانجامد. مثلا بزرگترین رویداد فناورانهای که در طول تاریخ بشر افتاده است، مساله کشاورزی یکجانشین است. اما این دو نویسنده با استناد به شواهد باستانشناسی تردیدناپذیر نشان میدهند که چنین نبوده است. آنها نشان میدهند که امید به زندگی از مرحله پیشاکشاورزی تا پس از زمانی که آدمها گیاهان را اهلی کردند حدود ۳۰ درصد کاهش داشته است. قد انسانها ۱۲ سانتیمتر کوتاهتر شده است. خوراک آنها ضعیفتر شده است. از روی دندان اجساد انسانهای کهن مشخص است که پس از گذار از شکارچی-خوشهچین به انسان کشاورز تغذیه آنها خراب شده است. به عبارت دیگر تکنولوژی نه تنها, ...ادامه مطلب
صدانت بررسی تطبیقی نظریه خطای جان مکی و نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی بررسی تطبیقی نظریه خطای جان مکی و نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی نویسندگان: امید کشمیری دانشجوی دکتری فلسفه دین دانشگاه تهران(پردیس فارابی) محمدرضا امینی دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق دانشگاه ادیان و مذاهب چکیده مقاله حاضر کوششی است در راستای تبیین و تطبیق دو نظریه فرااخلاقی «خطا» و «ادراکات اعتباری» ازسوی جان مکی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی. این مقاله که از حیث روش تحقیق به روش کتابخانهای انجام شده، تلاشی است برای کشف، تحلیل، تبیین و صورتبندی پیشفرضهای ضمنی و مصرَح دو نظریه مهم فرااخلاقی، تحت عناوین «نظریۀ خطا» و «ادراکات اعتباری» که بهترتیب از سوی جان مکی و سیدمحمدحسین طباطبایی طرح شدهاند. از آنجاکه زبان اخلاق، متافیزیک اخلاق، عقلانیت اخلاق و معرفت اخلاقی، برخی از مهمترین پیشفرضهای فرااخلاقی است، در تحقیق حاضر به تحلیل این مؤلفهها میپردازیم. نتیجه مقایسه این است که اگرچه وجه افتراق مهم نظریه اعتباریات با نظریه خطا در یکی از مبانی انسانشناختیِ معرفت اخلاقی این دو نظریه است -که در یکی (نظریۀ اعتباریات) از وجود و اعتبارِ ادراکاتِ اعتباری ثابت که ریشه در طبیعت بشری دارد سخن میرود- با اینحال ناواقعگراییِ اخلاقی در متافیزیک اخلاق، شناختگرایی در زبان اخلاق، واقعگروی اخلاقی در عقلانیت اخلاق و ناواقعگرایی در معرفت اخلاقی از اشتراکات مهم این دو نظریه است. . . منتشر شده در نشریه تأملات فلسفی دوره ۱۳، شماره ۳۰، صفحه ۵۳۱-۵۶۸، شهریور۱۴۰۲ دریافت فایل PDF این مقاله . . کلیدواژهها: نظریه خطا، نظریه اعتباریات، وجودشناسی اخلاقی، معرفتشناسی اخلاق، عقلانیت اخلاق، زبانشناسی اخلاق. مقدمه از , ...ادامه مطلب
صدانت جان دیویی و بازسازی پراگماتیسم جان دیویی و بازسازی پراگماتیسم نویسنده: سامی پیلستروم ترجمه: روحالله محمودی این مطلب از کتاب The Continuum Companion to Pragmatism ترجمه شده است. جان دیویی (۱۸۵۹-۱۹۵۲) را معمولا سومین پراگماتیست کلاسیک میدانند. اندیشههای او قلمرو گستردهای دارند: از مسائل فلسفی سنتی در باب معرفت و پژوهش گرفته تا اخلاق، سیاست و آموزش. در میان پراگماتیستهای قدیمی، دیویی بیشتر از همه به مسائل اجتماعی، سیاسی و آموزشی میپرداخت. این را مقایسه کنید با چارلز سندرس پرس که ذهن علمیای داشت و ویلیام جیمز که بیشتر به روانشناسی و دین متمایل بود. دیویی مقالهای دارد به نام “پراگماتیسم پرس” که در سال ۱۹۲۳ میلادی به رشتهی تحریر درآمده است. او در این مقاله به طور خلاصه جیمز و پرس را با هم مقایسه میکند، و تفاوتهای اساسیشان را میبررسد، مثلا این که ویلیام جیمز بر فرد تمرکز داشت و چارلز سندرس پرس بر جامعه تاکید میکرد. آنطور که دیویی به ما میگوید، پرس بیشتر از جیمز بر “متد فرایند (the method of procedure)“ تاکید میکرد. دیویی در مقالهای دیگر (منتشره به سال ۱۹۲۲ میلادی) که جیمز و پرس را با هم مقایسه میکند، میگوید جیمز بیشتر “عالم علوم انسانی” بود و کمتر منطقدان، و او متد پراگماتیستی را هم بسط داد و هم محدود کرد. کار او در اعمال متد پراگماتیستی بر نظریهی صدق باعث شد که این متد بسط یابد. اما تاکیدش بر پیامدهای خاص، و نه پیامدهای عمومی و کلی، متد پراگماتیستی را محدود کرد. مسائلی هست که در آنها پرس و دیویی به یکدیگر نزدیکترند تا به جیمز — مشخصا، جهتگیری جامعهمحور پراگماتیسمشان و علاقهشان به پیشبرد معرفت علمی. اما، در باب مسالهای بنیادی مانند رئالیسم، دیو, ...ادامه مطلب
صدانت گفتگوی رضا علیجانی با مصطفی ملکیان: سه محک نهایی؛ عقلانیت، اخلاق جهانی و حقوق بشر سه محک نهایی؛ عقلانیت، اخلاق جهانی و حقوق بشر مصطفی ملکیان پژوهشگر فلسفه منبع: کتاب «آینده اسلام در ایران» / سه محک نهایی؛ عقلانیت، اخلاق جهانی و حقوق بشر چند نوع اسلام در ایران و جهان اسلام معاصر می بینید؟ آیا در اسلام های مشاهده شده در ایران، عربستان، ترکیه، مالزی، طالبان، القاعده، داعش و … رویکرد مشترکی به آینده سازی و تحول اجتماعی و احیانا پیشرفت می توان دید؟ به گمان من، در جهان اسلام معاصر و از جمله در ایران کنونی، کسانی که خودآگاهانه و خودخواسته به اسلام روی آورده اند، به سه گروه اسلام گرایان بنیادگرا، اسلام گرایان سنت گرا، و اسلام گرایان تجددگرا تقسیم می شوند. من در مقاله ی سخنی در چندوچون اسلام و لیبرالیسم«[۱] به یازده وجه تفاوت هریک از این سه نوع اسلام گرایی با دو نوع دیگر اشاره کرده ام. اما اکثریت عظیم مسلمانان، خودآگاهانه و خودخواسته به اسلام روی نیاورده اند؛ بلکه مانند اکثریت عظیم پیروان سایر ادیان و مذاهب در طول تاریخ، دین خود را از نیاکانشان به ارث برده اند و منفعلانه و بدون تأمل و تحقیق دریافت کرده اند. این اکثریت عظیم را میتوان معتقد به اسلام سنتی (که با اسلام گرایی سنت گرایانه فرق فارق دارد) دانست. اسلام سنتی، مؤلفه های هریک از آن سه نوع اسلام گرایی را در خود دارد و طبعا دستخوش ناسازگاری های درونی بسیاری است. در اسلام های مشاهده شده در سرتاسر جهان، رویکرد مشترکی به آینده سازی، تحول اجتماعی و پیشرفت نمی بینیم. همه از اوضاع واحوال کنونی جهان اسلام ناراضی اند؛ همه نسبت به فرهنگ و تمدن متجدد غربی احساس حقارت و خودکمتربینی دارند (هرچند اسلامگرایان بنیادگرا، و تا حدی کمت, ...ادامه مطلب
هدف اصلی این مقاله بررسیِ رابطه­ی رضایت و اطاعت از منظر مسأله­ی قانون است. در نظریه­ی سیاسی­ای چون لاک یک پیچیدگیِ اساسی وجود دارد و آن باور به انسان­های آزاد و برابر و در عین حال توجیه قانون به منزله­ی امری اطاعت­آفرین در جامعه­ی سیاسی است. برای لاک قانون محلِ تلاقی و تعادلِ رضایت و اطاعت است. سوال اساسیِ این مقاله نحوه­ی تلاقی این دو مفهوم با یکدیگر و چگونگی تولد قانون است. بر این اساس، لاک نشان می­دهد که قانون چیزی از جنس قرارداد است که در آن، افراد با انتخاب و رضایت خود می­پذیرند که تابع نظم حقوقی-سیاسیِ خاصی باشند. به زعمِ لاک، انسان موجودی است که به نحوی بنیادین بر خود حکومت می­کند و خودفرمانروایی دارد. در جامعه­ی سیاسی نیز، این شأن و توانایی در قوه­ی قانون­گذاری متجلی می­شود و از همین رو این قوه به اساسِ جامعه­ی سیاسی بدل شده و رهبریِ قانونی جامعه را بر عهده می­گیرد. با این وجود، قانون و قوه­ی قانونگذاری نیز حدود و شرایطی دارند که باید به آن حدود و شرایط پایبند بود و از آنها تخطی نکرد. از سوی دیگر، اگرچه قانون باید در راستای خیر عمومی باشد اما آنچه به قانون قانونیت می­دهد و آن را مشروع و معتبر می­کند ارتباط و پیوند آن با انتخاب مردم و رضایت ایشان است. نبودِ چنین پیوندی قانون را از قانونیت می­اندازد و بی­اعتبار می­کند. چنین قانونی، فرقی با فرمان یک راهزن یا سارق نخواهد داشت. پس مصلحت­سنجی­های پدرسالارانه و تشخیص و تمییز صلاح مردم نمی­توانند چهره­ی قا, ...ادامه مطلب
مشروطهگرایی با تحدید قدرت نظام پادشاهی از طریق قانون همراه بوده است. مهم نیست در انگلستان یا ایران اتفاق افتاده باشد، مهم این است که گفتمان اقتدارگرای نظام پادشاهی از دین برای مشروعیتبخشی خود استفاده میکرد. اینک مشروطهگرایی با ارائه تفسیری دموکراتیک از دین در تلاش بوده تا گفتمان جدیدی را مفصلبندی نماید که ضمن مشروعیتبخشی به نظام سیاسی، حقوق افراد جامعه را نیز محترم شمارد. این مقاله، با بررسی تطبیقی این موضوع در آرای سیاسی جان لاک و علامه نائینی به این نتیجه رسیده که گر چه هر دو اندیشمند مبانی گفتمانی خود را بر دین استوار ساختهاند اما در فرایند واگذاری حاکمیت به مردم و در نتایج آن کاملاً متفاوت نظریهپردازی کردهاند. بهگونهای که لاک در فرایند واگذاری حاکمیت به جای آموزههای دین به عقل انسانی گذر کرده و در نتیجه یک جامعه مدنی عرفی و فارغ از دخالت کلیسا ترسیم نموده است. این در حالی است که نائینی، همانگونه که سیاست را بر دین مبتنی کرده، جامعه و سیاست را در ذیل دین مورد بررسی قرار داده است. این یعنی عدم التزام حتمی جامعه و سیاست لاک به دین، و التزام حتمی جامعه و سیاست نائینی به دین., ...ادامه مطلب
پارسیانجمن: سیرجان شهری دیرینهسال است و پیوندگاهِ چهار شهرِ کرمان و یزد و بندرعباس و شیراز. سیرگان نامِ کهنِ سیرجان است و پیشتر تختگاهِ استانِ کرمان به شمار میرفته است. نوشته بارگیریِ «نامهی سیرجان» اولین بار در پارسیانجمن پدیدار شد. , ...ادامه مطلب
پارسیانجمن: ۲۱ آذرماه، روز رهایی آذربایجان، روز گریز اهریمن، بر همهی ایرانیان، به ویژه آذربایجانیان، فرخنده باد! نوشته به فرخندگی ۲۱ آذر، روز رهایی آذربایجان اولین بار در پارسیانجمن پدیدار شد. , ...ادامه مطلب
کاتبی، حسینقلی (۱۳۶۹)؛ زبانهای باستانیِ آذربایجان؛ پاژنگ. پارسیانجمن: گواهیها و پژوهشهای دانشمندان به استواری نشان میدهند که پیشینهی زبانِ ترکی در آذربایجان و ترکزبان شدن مردمانِ آن به کمتر از چهار سده میرسد، و پیش از ترکی، گویشِ پارسیِ آذری تا نیمهی سدهی یازدهمِ مَهی(قمری) (دستِ کم تا زمانِ شاهِ عباسِ صفوی) در همهی آذربایجان روایی داشته است. از این گویشِ پارسی ـ که شوربختانه با ترکتازی ترکان به آذربایجان جایش را ترکی گرفت ـ نمونههایی فراوان، همچون «رسالهی روحی انارجانی»، برجای مانده, ...ادامه مطلب
شکل صحیح نگارش نام آذربایجان بر اساس اسناد معتبر تاریخی در این جستار برآنیم تا با استفاده از اسناد دست اول و معتبر تاریخی پیرامون یکی دیگر از تحریفات و جعلیات آشکار و مضحک محافل پانت, ...ادامه مطلب
پارسیانجمن: در جستارِ زیر «حسین نوین رنگرز»، استاد دانشکدهی زبان و ادبیاتِ پارسی دانشگاهِ محققِ اردبیلی، نویسنده و پژوهشگرِ زبان و تاریخ، بر پایهی دبیزههایی(سندهایی) استوار و پرشمار نشان میده, ...ادامه مطلب
«اگر سگِ شبانی یا سگِ خانگی نبود هر آینه در رویِ این زمینِ اهوراآفریدهی من، خانومانی پایدار نماندی» (فرگردِ سیزدهمِ ویدیوداد، پارهی ۴۹). پارسیانجمن: کسانی که تنها سگهای یله و رها را در کوچه, ...ادامه مطلب
شعار، محمدرضا (۱۳۷۸)؛ فرهنگِ واژههای کهن در زبانِ امروزِ آذربایجان؛ بنیادِ نیشابور. پارسیانجمن: آذربایجان سدها سال جایگاهِ آتشِ ورجاوندِ ایرانزمین بوده و آذرگشسپ، سرداران و پهلوانانِ ایرانی را, ...ادامه مطلب
جان رالز (۱۹۲۰-۲۰۰۲) را میتوان یکی از مهمترین و اثرگذارترین فیلسوفان سیاسی معاصر دانست. کوشش اصلی او متمرکز بر استخراج اصولی برای عدالت ناظر به نهادهای اصلی اجتماعی (ساختار بنیادین جامعه) ا, ...ادامه مطلب
پارسیانجمن: زبانِ, کهنِ آذربایجان, نوشتهی استاد و. ب. هنینگ* و گردانشِ بهمنِ سرکاراتیِ تبریزی است. استاد هنینگ در آغاز این جُستار به روشنی گوید: «همه همداستاناند ـ و در واقع هیچگونه تردیدِ جد, ...ادامه مطلب