متن مرتبط با «دوره» در سایت تاریخ وطن نوشته شده است
تحول لایههای معنایی مفهوم دولت در عصر فتحعلی‌شاهی (دوره بحران و ابهام)
این پژوهش سیر تاریخی ظهور مفهوم دولت در زبان زمانه را در نیمه نخست قرن سیزده قمری یعنی دوره جانشینِ مؤسس سلسله قاجار بررسی می‌کند. پرسش محوری پژوهش این است که با ورود ایران به دوران آستانه­ای خود تا چه میزان تحولات مربوط به این بحران، در کاربرد مفهوم دولت، در متون آن دوره، بازتاب زبانی داشته و کدام لایه­های معنایی آن تقویت و کدام‌یک حذف یا جابه‌جا شده­اند؟ مدعای ما این است که مفهوم قدیم دولت در این دوره، با اضطراب حاصل از بحرانِ واقع‌شدن در آستانه زمان تاریخی و مواجهه با مفهوم جدید، برای نخستین‌بار درون هاله‌ای سنگین از ابهام قرار گرفت؛ ابهامی که در عمل، زنگ آغاز پایان مفهوم ثابت و منجمد از دولت را که ادعای ازلیت و ابدیت می‌کرد، به صدا در آورد. از همین نقطه، زمینه چالش سهمگین میان دو فهم از مفهوم قدیم و جدید دولت به‌تدریج تکوین یافت. برای این منظور، خواهیم کوشید با بهره‌گیری از کلیات نظریه تاریخ مفهومی راینهارت کوزلک آلمانی لایههای معنایی مفهوم دولت و ظهور زبانی - بیانی آنها در مواجهه با بحران نوپدید عارض بر دولت یعنی بحران جنگ‌های ایران و روسیه را در آثار نویسندگان دوره مذکور بکاویم., ...ادامه مطلب
ایرانیان در دوره هخامنشیان چک می کشیدند
تهران _ میراث خبرگروه فرهنگ، آرزو رسولي: چك از دستاوردهاي بانكداري است و قديمي‌ترين شواهدي كه از چك و بانكداري در دست است، به دوره هخامنشيان مي‌رسد. به گفته دكتر «شيرين بياني»، تاريخ‌نگار، بانكداري در دوره پيش از اسلام، به خصوص دوره ساساني اهميت زيادي داشته است. مراكزي همچون بانك‌هاي امروزي وجود داشته‌اند و در آنها كارهاي بانكي از قبيل قرضه، برات، چك و ... صورت مي‌گرفته است. قديمي‌ترين شكل بانكداري را در بين‌النهرين در دوره هخامنشيان سراغ داريم كه عمده ترين مركز سكونت يهوديان بود و در آنجا يهوديان عهده‌دار امور بانكداري بودند. مداركي هم از اين ناحيه به دست آمده كه كاملا حكم چك دارد. كلمه «بانك» هم در آن زمان مصطلح بود و لغت «چك» نيز از همان زمان متداول شده كه تا امروز باقي مانده است. در نوشته‌هاي دوره ساساني به زبان پهلوي لغت چك را داريم و همين واژه از ايران به زبان‌هاي ديگر جهان راه يافته است. مسلما چك در طول تاريخ روندي داشته است اما سير روند آن را نمي‌دانيم. از ديگر امور مهم بانكي، برات است. برات چيست و از چه زماني در ايران متداول شد؟ دكتر شيرين بياني كه تخصص وي بيشتر تاريخ دوره مغول است، توضيح مي‌دهد كه برات همان حواله است. در دوره مغول، از مركز يا از مراكز ايالات «برات» مي‌نوشتند و آن را به دست ماموراني مي‌دادند. اين ماموران با در دست داشتن حواله مورد نظر موظف مي‌شدند باج يا عوارض يا وجه نقدي يا جنسي از كسي يا سازماني يا جايي بگيرند. به اين حواله برات مي‌گفتند. برات همچون موارد ديگر در دوره مغول روند خطرناكي پيدا كرد. هر دولتمدار يا محصل مالياتي مي‌توانست برات بنويسد. به اين ترتيب، يك نفر ممكن بود از يك دايره يا شخص به خصوص چندين برات دريافت كند و موظف شود مطالبات مختلف جنسي يا نقدي اين برات‌ها را پاسخگو باشد. اين مساله مثل موارد ديگر موجب اغتشاش شد تا سرانجام با اصلاحات غازان‌خان يا به عبارتي اصلاحات خواجه رشيد‌الدين فضل‌الله مسائل مربوط به برات را سامان داد. دكتر بياني معتقد است اين اصلاحات را در واقع بايد اصلاحات خواجه ناميد. خواجه رشيد‌الدين فضل‌الله كه از زمان گيخاتو ارج و قربي بلند‌پايه نزد شاه يافته بود، در زمان سلطنت غازان‌خان تصدي كارهاي خطير را عهده‌دار شد و سرانجام به مقام وزارت رسيد. وي كه در علم و ادب و ملك‌داري سرآمد بود، در زمان صدا, ...ادامه مطلب
مردان سیاسی دوره پهلوی
قوام السلطنه 2- رجبعلی منصور 3- شعبان جعفری , ...ادامه مطلب
مردان سیاسی دوره قاجار
1- وثوق الدوله 2- جهان خانم مهد علیا , ...ادامه مطلب
دوره بنی عباس که بر ایران حکومت کردند
نخستین خلیفه عباسی ابوالعباس ملقب به سفاح (خونریز )چنانکه گفتیم روز 12ربیع , ...ادامه مطلب
وضع اجتماعی و اقتصادی در دوره هخامنشی
وضع اجتماعی و اقتصادی در دوره هخامنشی کورش در دوران زمامداری خود، از سیاست اقتصادی و اجتماعی عاقلانه‌ای که کمابیش بر اساس خواسته‌های کشورهای وابسته بود، پیروی می‌کرد. از این سخن او که می‌گوید: «رفتار پادشاه با رفتار شبان تفاوت ندارد، چنانکه شبان نمی‌تواند از گله‌اش بیش از آنچه به آنها خدمت می‌کند، بردارد. همچنان پادشاه از شهرها و مردم همان‌قدر می‌تواند استفاده کند که آنها را خوشبخت می‌دارد.» و نیز از رفتار و سیاست همگانی او، به خوبی پیداست که وی تحکیم و تثبیت پادشاهی خود را در تأمین خوشبختی مردم می‌دانست و کمتر به دنبال زراندوزی و تحمیل مالیات بر کشورهای وابستهٔ خود بود. او در دوران کشورگشایی نه تنها از کشتن و کشتارهای وحشتناک خودداری کرد بلکه به باورهای مردم احترام گذاشت و آنچه را که از کشورهای شکست‌خورده ربوده بودند، پس داد. «بر اساس تورات، پنج هزار و چهار سد ظرف طلا و سیم را به بنی‌اسراییل می‌بخشد، پرستش‌گاه‌های مردم شکست‌خورده را می‌سازد و می‌آراید.» و به گفتهٔ گزنفون، رفتار او به گونه‌ای بوده که «همه می‌خواستند جز خواستهٔ او چیزی بر آنها حکومت نکند.» کمبوجیه با آنکه از کیاست کورش بهره‌ای نداشت و از سیاست آزادهٔ وی پیروی نمی‌کرد، در دوران توانمندی خود به گرفتن مالیات از مردم شکست‌خورده نپرداخت، بلکه مانند کورش بزرگ به گرفتن هدیه‌هایی چند قانع بود.[نیازمند , ...ادامه مطلب
کشف کتیبه متعلق به دوره ی هخامشی کتیبه خارک
ظاهر سنگ نوشتهک این کتیبه تنها بر یک سطح سنگ و بدون تراش یا صیقل کاری و یا قاب بندی سطح حامل آن نویسانده شده است. کتیبه از شش سطر تشکیل شده که ظاهرا دربردارنده ی شش واژه به خط و زبان فارسی باستان متداول در عصر هخامنشی است. از آنجا که هر واژه در یک سطر مستقل نوشته شده، کاتب نیازی به استفاده از یک علامت کج میخ به عنوان واژه جداکن متداول در این خط را نداشته و از آن بهره ای نبرده است. با بررسی های بیشتر، امکان یافته شدن نشان هایی دیگر بر بخش های دیگر صخره وجود دارد.در میانه ی اثر و در ابتدای سطرهای سوم و چهارم (که بسیار آمیخته و درهم است) نگاره ای به مانند یک تاج خوابیده دیده می شود که احتمال اینکه ناشی از فرسایش های طبیعی صخره و پدیده ای اتفاقی باشد، غیرممکن است؛ اما امکان انتساب آن به عصر هخامنشی نیز بعید به نظر می رسد. وضعیت سطرهای سوم و چهارم نشان می دهد که این دو سطر با درنظرداشت وجود نگاره ی تاج، از محلی جلوتر نویسانده شده اند.چهار سطر آغازین با خطی باریک و بلند از دو سطر پایانی جدا شده اند و همچنین هیچیک از هشت کوته نوشت فارسی باستان در این کتیبه بکار نرفته است.ویژگی دیگر این کتیبه، نگارش عجولانه و توأم با بی دقتی آن است.سنگ نبشته های شناخته شده هخامنشی، همگی متونی سلطنتی بوده و با دقت و ظرافت ویژه ای نگاریده شده بوده اند. کتیبه ی خارک از لحاظ شیوه ی اجرا، بیشتر شبیه ویژگی های کتیبه نویسی پهلوی عصر ساسانی است تا دقت و ظرافت فنی و هنرمندانه عصر هخامنشی. قدمت سنگ نوشته خط میخی فارسی باستان در سال های آغازین پادشاهی داریوش بزرگ بوجود آمده و در پایان عصر هخامنشی به فراموشی سپرده شده است. به عبارت دیگر این خط در حدود سال 520 پیش از میلاد تا حدود سال های 330 پیش از میلاد به مدت 190 سال به عنوان خط سلطنتی شاهنشاهی هخامنشی رواج داشته است. هرچند که از دهه های پایانی این دوره تاکنون نمونه ای از این خط پیدا نشده است.سبک های نگارشی آغازین و متأخر این خط، اندک تفاوت هایی در شیوه نویسش دارا هستند (برای نمونه اندازه ی پهنا یا بلندی برخی از علامت ها) که برای تعیین قدمت دقیق تر بکار می آید. کتیبه ی خارک بطور توأمان دارای ویژگی های نگارشی دهه های نخستین و پایانی حیات این خط است. مقایسه ی علامت های میخی کتیبه ی خارک با دیگر نمونه های نبشته های هخامنشی، نشان می دهد که دو سطر پایا, ...ادامه مطلب
